Leonardo, 15 Nisan 1452' de, Cumartesi akşamı saat 22.30 da İtalya' nın Toscana bölgesinde, Floransa yakınlarında doğdu. Bunu dedesi eski noter Antonio' nun kayıtlarından öğrenmekteyiz Bugün Vinci kasabasına bağlı Anchiano mezrasında zeytin ağaçları arasında, kiremit çatılı, tek katlı, üç odalı, şirin taş bir evin kapısındaki levhada şu yazıyı görebilirsiniz: “Casa natale di Leonardo” “Leonardo' nun doğduğu ev”
Floransa' da noterlik yapan babası Ser Piero, Vinci' deki aile mülküne nadiren gelirdi. Bu ziyaretlerden birinde Caterina adlı bir köylü kızı ile gizli ilişkisi sonucu Leonardo doğdu. Yaşlı dedesi ve ninesinin yanında büyüdü. Ara sıra babasının yanında kısa süreli kalmak üze-re Floransa' ya giderdi. Caterina, Vinciler' in çok yakınında yaşıyor olmalı idi. Büyük olasılıkla ilk iki yaşında Leanordo' nun yanında oldu. Leonardo, üç-dört yaşlarına gelince Caterina artık Vinciler' in işine yaramadığından komşu köyden bir gençle evlendirildi. Böy-lece küçük Leonardo annesinden koparılmış olduYetişkin biri olduğunda Leonardo' nun bu evlilik dışı doğuma içerlediğini anlıyoruz. Notlarında babasından saygı ile “Babam, Ser Piero” diye bahsederken, annesinden sadece “la Caterina” diye söz etmektedir.Leonardo çocukluğunun büyük kısmını Vinci dolaylarındaki tarlalarda geçirdi. Amca-sı Francesco, Leonardo için Ser Piero' dan çok daha fazla baba rolü oynamıştı. Bunu, 1506' da ölen amcasının -babasının aksine- tüm mülkünü Leonardo' ya bırakmasından anlıyoruz




Davincinin Dogdugu ev..


Leonardo dedesi ve ninesinin birkaç ay farkla ardı ardına ölümlerinden sonra 1469 ' da Floransa' ya babasının yanına geldi. Piero' nun burada sanatçı dostları vardı. Oğlunu döne-min büyük sanatçısı Andrea del Verrocchio' nun yanına çırak olarak verdi. O dönemlerde evlilik dışı doğan çocukların üniversiteye gitmesi yasaktı. Böylece Leonardo, Verrocchio' nun atölyesinde kariyerinin ilk adımlarını atmış oldu. Atölyeye ustanın dostları, meslektaşları ve düşünürler gelir giderdi. Verrocchio, çalışkanlığı, kararlılığı ve dürüstlüğü sayesinde resim ve heykelde Mediciler' in gözdesi olmuştu. Boticelli de Verrocchio' nun yardımcısı olarak çalışıyordu. Devrin en önemli şahsiyetlerinden Leon Battista Alberti ve Verrocchio' nun öğretmeni Donatello da Leonardo' nun kişiliğinin gelişiminde etkili olmuştur. Onu en çok etkileyen ise Giotto idi. O da Leonardo gibi ustasını taklit etmekten hiç hoşlanmıyordu.

Leonardo, gece gündüz çalışıyor, yemeğini atölyede yiyor, orada yatıp kalkıyordu. Kendini yaptığı işe kaptırmıştı. Resim yap-mak ve öğrenmekten bıkmıyordu. Bu arada lir çalmayı da öğren-mişti. Başkalarının onu takdir etmesi ile özgüveninin giderek arttı- ğını hissediyordu.Rönesans İtalyası politik açıdan kaynayan bir kazandı. Başta Roma, Milano, Venedik, Napoli ve Floransa olmak üzere bir düzine kadar şehir devleti sık sık birbirleri ile savaşıyordu. Üstüne üstlük doğuda Osmanlı İmparatorluğu, batıda Fransa' nın tehdidi sürüyordu. 1469 ' da Lorenzo de Medici' nin başa geçmesinden sonra Floransa ile Roma' nın ile arası açıldı. Loren zo Vatikan' ın suikast girişimini savuşturarak Napoli ile dayanışmaya girdi ve giderek güçlen- di Lorenzo büyük olasılıkla Verrocchio nedeni ile Leonardo' dan haberdardı. Ancak ona kararlı bir biçimde soğuk davranıyordu. Aile saraylarını süslemek, şenlik ve karnavallara renk katmak için her seferinde daha az nitelikli başka sanatçıları seçiyordu. Kimbilir belki de Leo-nardo' nun başladığı işi bir türlü bitiremeyen bir yapısı olduğunu biliyordu. Bu dönemde Leo-nardo' nun notlarındaki çizimlerden bazı mekanik aletlerin tasarımına ilgi duyduğunu anlı-yoruz: Torna tezgahı, madeni para basma makinesi, tatar yayı manivelası, su gücü ile çalışan ve su taşımaya yarayan aygıtlar, toprak altından su pompalamaya yarayan makineler, su altında nefes almaya olanak veren alet.

Leonardo' nun Floransa' dan ayrılma kararı vermesine Lorenzo de Medici' nin papa lV. Sixtikus ile barıştıktan sonra Sistine Şapeli' nin yapımı için Botticceli, Ghirlandaio, Sig-norelli ve Perugino' yu görevlendirirken onu belirgin biçimde göz ardı etmesi neden olmuştu. Bu ayrılış nedeni ile Floransa' nın birkaç kilometre dışındaki San Donato manastırı altarında yapmakta olduğu “Müneccim Kralların Tapınması” adlı dev tablo da yarım kalmıştı. Genç-liğinin ve ilk profesyonel sanatçılık yıllarının kentini geride bırakıp yaşamının en mutlu, en istekli ve en üretken olacağı dönemine girmek üzere idi. İnsanın kendini gösterebilmesi için ona şans verilmesi gerekir. Floransa' daki yaşamı onun dehasını besleyememişti. Leonardo, Lorenzo tarafından Milano' ya müzisyen olarak gönderildi. Nota bilgisi vardı ve kısa şarkılar bestelemişti. Lir sesinden çok hoşlanan dükün sarayına çağrılmıştı

Leonardo Milano' ya 1482 yılı başlarında geldi, yanında müzisyen Atalante Migliorotti de vardı. Tam bu sıralarda dükün başmühendisi emekliye ayrılmak üzereydi. Belki de Mila- no' da arzu ettiği konumu elde edebilirdi. Ancak bunun için yıllarca kararlı bir biçimde çaba harcaması gerekecekti Milano o yıllarda Floransa ile kıyaslanabilecek kadar büyümüştü. Kentin başındaki Sforzalar çok zengindi. İtalya' nın en iyi kütüphanesine sahip üniversitesi buradaydı. Leonar- do bu kitaplardan daha sonraki çalışmalarında çok yararlanmıştı.Koyu ten rengi nedeni ile “Il Moro” “Magripli” de denilen Ludovico Sforza, Milano' nun mutlak hakimi idi. Çok yönlü bir insandı. Milano' yu İtalya' nın Atinası yapmak, öldük-ten sonra geride kalıcı bir iz bırakmak istiyordu.Leonardo' nun notları arasında bulunan, Sforza' ya yazılmış, ancak gönderilmemiş olduğu anlaşılan bir mektup bütün zamanların en olağanüstü iş başvurusu olarak değendirilir. Mektupta titizlikle seçilmiş sözcüklerin kullanılmış olması, daha çok askeri uygulamalardaki becerilerin ön plana çıkartılmak istenmesi dikkati çekiyor (10). En son bölümde ise resim, heykel, mimari gibi becerilerinden söz etmesi bu alanda hizmet vermekten kaçındığını düşün-dürüyor. Yine de Milano' da Ludovico' nun sponsorluğunda Santa Maria delle Grazie Ma-nastırı' nin yemek salonunda “Son Akşam Yemeği” ni yaratmıştır

Predis kardeşler ile birlikte San Francisco Grande kilisesinde üç kanatlı altar panosu- nun en büyüğü olan orta panoyu yaptı. “Kayalıklar Madonnası” adı verilen bu resimde, Leonardo'nun farklı üslubu sanatçılar arasında büyük bir heyecan yarattı Bu ilgi kısa sü-rede saraya ulaştı ve Ludovico, sevgilisi Cecilia Gallerani' nin portresini ısmarladı: “Erminli Kadın” Leonardo' nun günümüze kalan az sayıdaki resimlerinden biridir. 1484 yazında Milano' da veba salgını başladı. Leonardo, salgına karşı mücadelede değişik çözümler üretmeye çalıştı: Ellerin gülsuyu ile ovuşturulması, cesetlerin ve eşyaların çürümeye başlamadan yakılması, kent planının değiştirilerek insanların sosyal sınıflara göre ayrı ayrı yerleştirilmesi, her gün yollara bırakılan insan dışkılarının bir çeşit otomatik sulama ile temizlenmesi gibi projelerin her birini ayrıntılı bir biçimde anlatmıştı. Ancak yazdığı mektubu büyük olasılıkla Ludovico' ya göndermemişti. İki yıl süren salgın süresince neler yaptığı doğrusu karanlıkta kalmıştır. Leonardo, 1484-85 salgınının hemen ardından hızlı bir dönüşüm geçiren Milano' nun en saygın şahsiyetlerinden biri olmuştu. Artık “Dükün Mühendisi” diye anılıyordu. 1490 ' da Sforza' nın düzenlediği muhteşem “Cennet Festivali” nde yaptığı “Gezegenlerin Dansı” adlı müzikli oyun, İtalya çapında ünlenmesini sağladı. Sforza' nın gözdesi olmuştu. Artık ölünce-ye dek, merakları ile uğraşmasını sağlayacak bir koruyucusu vardı. Herşeyi özümsemek ve öğrendiklerini anlamlı şeylere dönüştürmek istiyordu. Mimari, insan anatomisi, coğrafya ve kuramsal matematik arasında yakın bir benzerlik olduğu görüşünü benimsedi. İnsan anatomi- si üzerinde çalışmalarını yoğunlaştırdı.

1490 yazında Giacomo adında on yaşındaki bir çocuğu himayesine aldı. Ona çok geç-meden yaramazlığı nedeni ile “şeytan” anlamına gelen “Salai” adını taktı. Aralarındaki ilişki baba-oğul ilişkisinden çok bedensel bir yön içermiş olabilir. Salai' nin olağanüstü güzel bir çocuk olması bu fikri desteklemektedir. Salai çok geçmeden onun ayrılmaz bir parçası oldu ve 30 yıl boyunca yanında kaldı

1490 ' lar boyunca neredeyse tüm oyunların sahne dekorlarını ve süslemelerini o yapı-yordu. Beş-altı yıl boyunca atların anatomisini inceledi ve çeşitli kısımlarının resimlerini çizdi. 1493 Kasımı' nda atlı heykelin altı metrelik kilden maketini Bianco Maria Sforza' nın düğününde Ludovico' ya takdim etti. Anlatılanlara göre heykel müthiş bir heyecan uyandırmıştı. Ancak heykelin bronz dökümü hiçbir zaman gerçekleşmeyecekti. Çünkü Roma' nın başına geçen Cesare Borgia ile Floransa' nın başına geçen Piero, Ludovico' ya cephe almışlardı. Genç Fransa kralı VIII. Charles ise tüm İtalya' yı ezip geçerek Milano' ya saldırmaya karar vermişti. Bu durumda heykelin dökümü için getirtilen yetmiş tondan fazla tunç, top ve kılıç yapımında kullanıldı. İtalya şehirleri birleşerek 1495 ' te Fornova' da Charles' ı yendi. Bu sıralarda tuttuğu notlarından Caterina adlı bir kadının 1493 ' te gelerek 1496 ' da ölünceye kadar yanında kaldığını öğreniyoruz. Ancak notlarında hiçbir zaman Caterina' nın annesi olduğunu belirtmemiştir.

Ludovico' nun baskıları sonucu, “Son Akşam Yemeği” 1497 ' de tamamlanmaya yüz tutmuştu. Ne yazık ki resim için kullandığı karışım umduğu kadar başarılı olamadı ve daha hayatta iken dökülmeye başladı
Leonardo hiçbir zaman iyi bir matematikçi olmamasına rağmen bilgin ve sanatçı için matematiğin vazgeçilmezliğine inanırdı. Luca Pacioli ile birlikte “İlahi Oran Üzerine” adlı çalışmayı yazmıştı .

1499 ' da Fransızlar tekrar Milano' ya saldırınca Ludovico serveti ile birlikte gizlice Almanya' ya kaçmış ve kent savaşmadan teslim olmuştu. Leonardo ise kenti terketmeyip Fransızlarla iyi ilişkiler kurdu. Öyle ki kral “Son Akşam Yemeği' ni çok beğenerek manastı- rın yemekhanesindeki duvardan söktürüp parça parça Fransa' ya taşıtmayı düşündü. Oysa işgalin başlangıcında Leonardo, Fransız askerlerinin “Sforza Atı” na atış talimi yapmalarını seyretmek zorunda kalmıştı

Leonardo, Fransız işgalinden sonra Milano' yu terkederek Salai ile birlikte tüm İtalya' yı dolaştı. Hiçbir şehirde birkaç yıldan fazla kalmıyordu. Ünü artık tüm İtalya' ya yayılmıştı. Bunun asıl nedeni sanatsal dehasının zenginliği idi. Barış ve refah dönemlerinde (eğer denetim altında tutulabilirse) en güzel sanat eserlerini üretebiliyordu. Savaş zamanları ise askeri mühendislik uzmanı olarak liderlere danışmanlık yapıyordu. Bilimsel araştırmalar gündeminde birinci sırayı alıyordu. Bunu bilen çok az kişi vardı. Ancak geçimini sağlamak için askeri mühendis olarak çalışıyor, bazen de resim yapıyordu. Önce Milano' nun doğusun- daki Mantova' da, Il Moro' nun ölmüş karısı Beatrice d' Este' nin ablası Isabella d' Este' ye gitti. Isabella çağdaş sanatçıların eserlerini toplamaya meraklıydı. Ancak onların başına buy-ruk resim yapmalarından hoşlanmıyordu. Resimlerin tasarımına ve düzenlemesine karışıyor, portrelerin fonları ile ana figürün konumunu o tesbit ediyordu. İstediği tabloyu yaptırabilmek için Giovanni Bellini' yi mahkemelerde süründürmüştü. Perugino' ya sipariş ettiği “Arzu ve İffetin Çatışması” konulu tabloda kendi fikirlerini dayatabilmek için tam elli üç mektup yazmıştı. Leonardo, Isabella' nın kara kalem ve kırmızı tebeşir kullanarak portresini yaptı Bir iğne yardımı ile resmin silüetinin kopyasını çıkartarak Mantova' dan ayrılırken Isa-bella' ya en kısa zamanda bitmiş bir portre göndereceğini söyledi. Ancak bir kez daha sözünde durmayacaktı.

1500 yılının Mart ayında Salai ve arkadaşı Pacioli ile birlikte Venedik' e vardı. O sıra-larda Osmanlı ordusu şehrin yüz kilometre yakınına kadar gelmişti. Büyük olasılıkla Leonar-do yardım için çağrılmıştı. Osmanlılar' ın yolu üzerindeki Isonzo vadisi şehrin en korunmasız noktasıydı. Bölgeyi gezen Leonardo vadide hareketli bir bent kurmayı önerdi. Bununla ırma-ğın yolu değiştirilecek, büyük bir su kitlesinin birikmesi sağlanacak, Osmanlılar saldırdığında bent açılıp sel sularında boğulacaktı. Venedikliler bu fikri pek benimsemediler.

Leonardo' nun bu dönem notlarında denizaltılar ile akıl almaz bir şekilde günümüzde- kilere benzer dalgıç elbisesi tasarımları bulunmaktadır. Venedik açıklarına demirleyen Osmanlı donanması için de planları vardı. Gemilerin gövdesini delecek denizaltılar, sırtlarına bağlanmış şarap tulumlarındaki havayı soluyan özel giysili dalgıçlar öneriyordu. Deniz tabanında yürüyerek ilerleyen bıçaklı komandolar gemilerin altına gelince gövdelerinde delik açacaklardı. Projelerinin hiçbiri Venediklilerce kabul edilmemişti. Bunun üzerine Floransa' ya geçti. Bu sırada yazmış olduğu notlarından Leonardo' nun çarpışma ve akustik üzerine deneyler ile Pacioli' nin rehberliğinde matematik çalışmaları yaptığını anlıyoruz. İsabella d' Este ise tanıdığı bir keşişten Leonardo hakkında bilgi istemişti. Keşiş ona yazdığı mektupta Leonardo' nun kendini matematiğe kaptırdığını fırçadan bıkkın olduğunu yazmıştı. İsabella buna rağmen birkaç yıl daha Leonardo' nun peşinden koştu. Cevap bile alamadı. Bu da Leo-nardo' nun artık mali bakımdan kendini güvencede hissettiğini gösteriyor. Bu arada bir manastır altarı panosu için “Meryem ve Çocuk İsa Azize Anna İle Birlikte” adıyla bilinen taslağı hazırladı . Bugün aslı Londra' daki National Galeri' de bulunan bu taslak Floransa' da ilk kez sergilendiğinde büyük heyecan yarattı. Ancak Leonardo' nun çoğu resmi gibi bu da tamamlanamadı. Bunun da nedeni Cesare Borgia' nın ona askeri mühendislik önermesi idi.

Cesare, papa VI. Alexander' in evlilik dışı çocuğu olarak dünyaya gelmişti. Aile bi-reyleri dahil önünü kesen herkesi öldürmekle ünlüydü. Fransa' nın desteği ile Roma ve yakınındaki büyükçe toprak parçalarını elinde tutuyordu. Leonardo İtalya' nın bir ucundan diğer ucuna Cesare Borgia' nın mühendisi olarak yolculuklar yaptı, haritalar çizdi. Bu dönemde Borgia' nın yazdığı bir tür izin kağıdını hiç yanından ayırmadı. İşe yarar ilişkiler kurdu. Ar-kadaşlarından biri de Niccolo Machievelli (oyun yazarı, tarihçi, diplomat, askeri planlamacı) idi .

Leonardo, Borgia' nın askeri mühendisi ve teknik danışmanı olmasına karşın hiçbir zaman bir çatışmanın yakınında veya içinde olmamıştı. Borgia, Leonardo' nun yakından tanı-dığı komplocu bir grubun bütün üyelerini boğdurtunca bir daha dönmemek üzere onun yanından ayrıldı. Bu günlerde Sultan II. Bayezid' e yel değirmeni inşaatı, silo pompası, hatta Haliç üstüne köprü yapımını öneren bir mektup yazdı.

Floransa' ya dönüşünde Leonardo hiç tahmin etmediği bir ilgi ile karşılaştı. Bu sıra-larda Floransa' nın bağımsızlık isteyen Pisa ile arası açılmıştı. 1503 ' te Leonardo Pisa çevre- sini dolaştı ve bölgenin haritasını çizdi. Pisa sorununun çözümü için Venedik' tekine benzer bir öneri getirdi: Pisa' nın birkaç kilometre uzağında Arno ırmağının yatağı değiştirilecekti. Böylece kent susuz bırakılacak ve limanla bağlantısı kesilmiş olacaktı. Ancak bu plan hiçbir zaman gerçekleşmedi. Yatağı değiştirmek için açılan kanal yıkılıp duruyordu. Eldeki insan gücü ile doğru dürüst bir bariyer yapmak olanaksızdı. Floransa yönetimi askerlerini geri çekti. Bu başarısızlığa karşın Leonardo' nun yapmış olduğu “Imola Kent Planı” ve “Toscana, Emilia ve Romagna' nın Fiziksel Haritası” akıl almaz ayrıntılarla doluydu ve önceki hari-tacıların çizimlerini kat kat aşmaktaydı .

Arno için yaptığı çalışmalar daha boşa çıkmadan Machiavelli sayesinde Palazzo della Signoria' da inşa edilen büyük toplantı salonu için kazancı bol bir sipariş aldı. 1440 yılında Floransalılar' ın Milanolular' a karşı kazandıkları “Anghiari Savaşı” nın betimleneceği çok büyük bir duvar resmi yapacaktı Ancak onu şaşırtan ve düş kırıklığına uğratan şey çalıştığı salonunun tam karşı duvarına da “Cascina Savaşı” nı yapması için, Floransa' nın o zamanlar en saygın sanatçısı olan Michelangelo Buonarrotti' ye sipariş verilmiş olmasıydı. Michelangelo o zamanlar yirmi dokuz yaşında idi. Aslında dahi bir heykeltraş olarak bilinse de ressam olarak yaptığı işler de çok takdir topluyordu. Üretken ve hırslıydı. Ayrıca Leonar- do' yu çekemiyordu. Belli ki kentin ileri gelenleri bu ikiliyi aynı odaya yerleştirerek çarpış-malarını planlamıştı. Çok geçmeden Floransalılar bu iki ünlü sanatçının boy ölçüşmesine “Savaşların Savaşı” adını taktılar. Bu çalışmalar sırasında Leonardo' nun babası Ser Piero öldü. Yirmi yıl önce yarım bıraktığı “Kayalıklar Madonnası” için keşişler mahkeme açınca kendini savunmak için Milano' ya gitmek zorunda kaldı. Leonardo bütün bunlara rağmen Anghiari Savaşı' nın taslağını 1504 sonlarında bitirdi. Bu sırada Fransa kralı XII. Louis onu Milano' ya geri çağırdı. Ancak Signoria Leonardo' ya malzeme sağlamak için servet har-camıştı ve resmin bitmesini istiyordu. Bununla birlikte Floransa kralı Louis' le açıkça zıtlaş- mayı göre alacak durumda değildi. Leonardo bir süre Milano ile Floransa arasında mekik do-kumak zorunda kaldı. Daha sonra da Angiari Savaşı' nı yarım bıraktı. Tam bu sırada rakibi Michelangelo da papa II. Julius tarafından Sistine Şapeli' nin tavan freskini yapmak üzere Ro-ma' ya çağrıldı. Böylece Leonardo Savaşların Savaşı' nı kaybetti, diye küçük düşmekten kur-tuldu.

1507 ' de sevgili amcası Francesco öldü. Amcası onu, babasının tam aksine mülkünün tek varisi yapmıştı. Ancak buna Ser Piero' nun diğer çocukları itiraz edeceklerdi .

Anghiari Savaşı ile ilgili sorunların tırmanması yüzünden Milano' ya dönmekten son derece mutluydu. Çünkü bu kentte uzun süre yaşamış ve takdir edilmişti. Bu gelişinde nüfuzlu saray mensuplarının tasarımcısı ve dekoratörü gibi çalışmış, akla hayale gelmeyecek tören ve eğlenceler planlamıştı.

Milano' da başarılı matematikçi Pietro di Braccio Martelli' nin evinde kaldı. Bu dö-nemde Lombardiyalı bir soylunun oğlu olan, daha sonra ölünceye kadar yanından ayrılmayan öğrencisi ve can yoldaşı olan Francesco Melzi' yi yanına aldı. Melzi, Salai' den daha genç ve güzeldi ve resme de çok yatkındı.

1510 ' larda anatomi incelemelerine geri döndü. Milano' da bir dizi otopsi yaptı ve kusursuz anatomi resimleri çizdi. Bu dönemde resim nedense yeniden ilgisini çekmiş “Vaftizci Yahya”, “Leda” ve “Mona Lisa” ya burada başlamıştı .

Bu sırada Venedik, papa II. Julius ve Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu İsviçreli paralı askerlerle birleşip her yönden Fransızlar' a saldırdı. Onları İtalya' dan püskürterek Ludovico' nun oğlu Massimiliano Sforza' yı Milano dükalığına getirdi. Leonardo bir süre sonra şehri terkederek Melziler' in Vaprio' daki konağında bir yıl kadar kaldı. Daha sonra Melzi, Salai (notlarındaki yolcular listesinde belirgin bir biçimde ikinci sırada yer alıyor), Lorenzo (bir öğrenci) ve bir uşakla birlikte Roma' ya hareket etti. Bu yolculuk sırasında kırmızı tebeşirle “Kendi Portresi” ni yaptı.

Papa II. Julius ölünce yerine Lorenzo de Medici' nin küçük oğlu Giovanni (X. Leo) geçti. Ağabeyi Guillano ile birlikte resim, müzik ve edebiyata ilgisi bir çok sanatçıyı Roma' ya çekmişti. Mediciler Leonardo' ya bilge ihtiyar olarak çok saygı gösteriyorlar, onun rahat etmesi için her türlü konforunu sağlıyorlardı. Ancak Michelangelo, Raphael gibi gençlerin aksine ona herhangi bir sipariş vermiyorlardı. Bu sırada tutmuş olduğu notlarda “Beni Medici yarattı ve yok etti” sözü dikkat çekicidir. Bu dönemde yeni bir resim yapmadı, ancak defterlerini bilimsel düşünceler ve anatomi çalışmaları ile doldurdu. Guiliano' nun atadığı iki Alman yardımcıdan hiç hoşlanmamıştı. Onların fikirlerini çalıp Almanya' ya götürmek niyetinde olduklarını düşünüyordu. Birkaç ay sonra iki Almanla arası iyice bozuldu. Onların şikayeti üzerine Giovanni, otopsiler nedeni ile Leonardo' yu “Ölü Falcılığı” ile suçlayarak San Spirito hastanesinde yürüttüğü anatomi çalışmalarını yasakladı. Bu dönemde ruhsal durumu bozulan Leonardo' nun notlarında su baskını çizim ve yazıları görüyoruz.

1515 ' te Fransız kralı XII. Louis ölünce yerine yirmi yaşındaki kuzeni I. François geçti ve Alpler' i aşarak Milano ordusunu yendi, Massimiliano Sforza' yı hapse attırdı. Yeni kralın hafife alınamayacağını anlayan Guiliano de Medici, Leonardo' dan barış görüşmeleri için krala verilmek üzere bir hediye yapmasını istedi. Leonardo birkaç adım ilerledikten sonra kalbinden zambak çiçeği çıkan bir aslan maketi yaptı. Bu herhalde kurulu zemberekler ve tellerle çalışan bir çeşit robottu. Kuşkusuz epey heyecan yaratmıştı. Genç kral François zaten ona hayrandı. Guilliano de Medici evlendikten bir yıl sonra 1516 Mart' ında ölünce, Leonardo kendisini çağırtan genç Fransa kralının yanına gitmek üzere ekibi, el yazmaları ve resim dolu büyük sandıklar ile yola çıktı. Bu son yolculuğu üç ay sürdü. Paris' in yaklaşık iki yüz kilometre güney batısında Amboise yakınlarındaki Cloux' a vardı. Leonardo için ana kraliçenin malikanesine komşu küçük bir konak hazırlanmıştı. Ona ve asistanı Melzi' ye dolgun bir maaş bağlanmıştı.

François sanatın önemli bir koruyucusu, incelik sahibi ve çok iyi eğitim görmüş biriydi. Hem şövalye hem de alimdi. Leonardo' nun son yaptığı resimleri yakından görmüştü. Ancak François' yı en fazla etkileyen onun engin bilgisi ve düşünceleri idi. Sık sık onu ziyarete gelir, ikisi bir çok geceler derin sohbetlere dalarlardı. Genç kral Leonardo' nun dehasından belki bir şeyler bulaşır umudu ile ona iyice yakın olmak istiyordu. Leonardo o yıllarda iyice güçten düşmüştü. Ellerinde eklem iltihabı vardı ve çok acı çekiyordu. Artık zamanı kalmamıştı. Notlarını derleyip tasarladığı bilimsel kitapları yazabilmesi imkansızdı. Belli ki Francesco Melzi Leonardo' nun hem yardımcısı hem de yazmanı olmuştu. Eline fırça ya da kalem alamadığında ustasının talimatları ile resimlere küçük eklemeleri yapmış, notlarını defterlere geçirmişti. Oysa Salai, Cloux' ya varmalarının hemen ardından Milano' ya geri dönmüş ve bir daha onu hiç görmemişti.

Nisan 1519 ' da altmışyedinci doğum gününde vasiyetini hazırladı. Salai' nin payına düşenlerin güvenilir bir uşağa bağışlananlardan çok olmaması Leonardo' nun ona olan sevgi-sinin bittiğini gösteriyor. Leonardo mirasının esas bölümünü Melzi' ye bıraktı. Vasiyetini ha-zırladıktan dokuz gün sonra 2 Mayıs 1519 ' da öldü. Son günlerinde defterlerinde şu yorumu yapmıştı: “O (ruh) bedenden ayrılırken çok ağırdan alıyor”. Her ne kadar öldükten sonra yaşam olduğuna inanmasa da vasiyetinde Katolik inancına uygun bir şekilde Amboise' daki Saint Florentin kilisesinde toprağa verilmek istedi. Ne de olsa üç yıldır koyu katolik bir hükümdarın misafiri idi. . . 
Davincinin eserleri: